تعریف تدوین فیلم
برای اینکه به این سوال پاسخ درست بدهیم باید همگی عوامل فیلم را در یک طرف و تدوینگر را در طرف دیگر قرار دهیم؛ فقط در این صورت ارزش ادیت ویدیو و تدوین فیلم را بهتر متوجه میشوید.
تدوین فیلم یکی از مراحل آخر فیلم سازی است که بعد از تولید فیلم و انتخاب برخی از نماهای موجود در فیلم خام(footage) و تبدیل آن به سکانس برای رسیدن به فیلم نهایی انجام می شود.
پاسخی که برای سوال (تدوین فیلم چیست؟) داده میشه با آنچه در قبل از پیشرفت صنعت سینما داده میشد متفاوته، امروزه مجموعه کارهایی که در دستگاه های رایانه، لپ تاپ و گوشی برای جذابیت بخشیدن به فیلم و تکمیل آن صورت میگیره رو تدوین میگن. این در حالیه که در گذشته این امور در اتاق هایی با تجهیزات گران و بسیار پیچیده انجام میگرفت.
در دهه های اول و دوم صنعت فیلم سازی بخاطر کوتاه بودن فیلم ها و صامت بودنشان نیازی به کوتاه کردن مجدد راش ها نبود و این نیاز اصولا احساس نمیشد، اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی و دانش فیلمسازان در این زمینه این نیاز به مراتب بیشتر احساس شد، تا جایی که تدوین، به یکی از ملزومات اکران فیلم های خام تبدیل شد. و عمدتا فیلم هایی که بدون تدوین و اصطلاحا بصورت خام و راش هستند قابل ارائه نیستند.
نگاهی کوتاه به تاریخچه تدوین
بعد از انقلاب روسیه فیلم بعنوان هنر اول ازجانب رهبرانشان معرفی شد، لنین اعلام کرد: «از نظر ما فیلم بالاترین هنر است.» رهبران انقلاب روسیه به معجزه هنر فیلم پی بردند و از این رو جنبشی از فیلمسازان نوپا در شوروی شکل گرفت که تنها جنبش سینمای صامت بود. این حرکت باعث کشف و تجربه تئوری های جدید و نو در صنعت مونتاژ شد.
برخی اصطلاحات در صنعت تدوین فیلم و ادیت ویدیو
- راش (Rush) : نوار فیلمی که برای تدوین به ادیتور سپرده میشود (راش) میگویند. راش یا کپی کار در ابتدا شامل همه ی محتواییست که روی فیلم ضبط شده است.
به دلایل مختلفی که شاید در حین ضبط و در زمان تولید فیلم بوجود بیاید، پلان های یه فیلم ممکنه به ترتیبی که داستان فیلم جلو میره، تصویربرداری نشن و یا ممکنه یک صحنه چندین بار برداشت بشه و همواره در میان این برداشت ها، یک برداشت خوب و عالی بوجود بیاد؛ پس کپی کار یا راش قبل از اینکه کاری روی آن انجام بشه، وضعیت درهم و بهم ریخته ای داره.
- اسمبـلی (Assembly) : ادیتور یا تدوینگر در قدم اول بدون اینکه چیزی رو از راش ها حذف کنه، برداشت ها رو به ترتیبی که قراره در فیلم نهایی نمایش داده بشن پشت سرهم میذاره، که به این کار اسمبلی کردن میگن. حالا بعد از اینکه این کار رو انجام داد و پلان ها رو پشت سرهم گذاشت، نوبت انتخاب برداشت خوب شروع میشه، تمامی برداشت های اضافی دنبال هم چسبانده میشن و در یک حلقه و یا در دنیای دیجیتال در یک فولدر قرار میگیرن تا در صورت لزوم در دسترس باشن.
- فاین کات (Final Cut) : در این مرحله یعنی در مرحله تدوین نهایی یا فاین کات، ادیتور یا همان تدوینگر، توجه خود رو کاملا منعطف به لحظه کات شدن دو پلان به یکدیگر میکنه و تصمیم نهایی رو درباره نقطه کات و لحظه پیوند آن دو با یکدیگر رو میگیره. در این مرحله است که تصاویر کاملا مداوم و منظم دیده میشن و پلان هایی که در مکان ها و زمان های مختلف تصویر برداری شده بودن، هم اکنون دارای وحدت و تداوم هستن و بیننده هنگام دیدن فیلم سردرگمی نداره.
- راف کات (Rough Cut) : همیشه در هنگامی که فیلمبرداری صورت میگیره، در ابتدا و انتهای پلان ها مقداری بیشتر از آنچه قراره در فیلم نهایی نمایش داده بشن ضبط خواهد شد، تا هنگام تدوین ویدیو و ادیت فیلم، تدوینگر بتونه هر لحظه که مناسب دید را برای بریدن و کات زدن انتخاب کنه، پس همیشه سر وته هر پلان هم در این مجموعه ها دیده میشن.
ادیتور در مرحله سوم کار خودش اضافاتی که در ابتدا و انتهای هر پلان وجود دارن رو حذف میکنه و تصاویر اصلی رو به دنبال هم پیوند میزنه.
- فوتیج (Footage) : دردنیای فیلم سازی و ساخت ویدیو، فوتیج ها فیلم های ضبط شده توسط دوربین های حرفه ای یا غیر حرفه ای هستند که پس از ضبط به صورت خام در اختیار ما قرار میگیرند.
- سکانس (Sequence) : یک سکانس از مجموعه ای از صحنه ها در کنار یکدیگر تشکیل شده است که یک روایت محتوایی را شکل می دهند معمولا صحنه های یک سکانس ازنظر زمانی یا موضوعی با یکدیگر ارتباط دارند.
- دکوپاژ (Decoupage) : تقطیعیا برش فنی، یکی از وظایف کارگردان است که شامل مدیریت کردن محل استقرار دوربین در صحنه، نوع نورپردازی، اندازه تصویر، زاویه دوربین، نوع حرکت دوربین، تعداد تصاویری که برای نمایش یک موقعیت لازم است و… می باشد.
- ترنزیشن (Transition) : ترنزیشن ها افکت های مخصوصی هستند که برای انتقال از سکانسی به سکانس دیگر، حرکت شخصیت ها، مکث ها، خطوط داستانی و… به کار میروند. آنها ساختار فیلم را از اولین پلان تا آخرین فیلم تشکیل می دهند.
- وله : میان برنامه ای که تبلیغات نیست و بین سکانس های یک برنامه قرار میگیرد.
- نریشن (Narration) : به معنی روایت کردن یک متن یا بیان یک داستان می باشد. صوت هایی که توسط فردی روایت می شود و در تیزرهای تبلیغاتی، کلیپ ها، مستندها و… استفاده می شود را نریشن می گویند.
- دیزالو (Dissolve) : نوعی روش انتقال، و از زیر مجموعه ترنزیشن ها به شمار می رود. که در آن یک سکانس بر روی سکانس دیگر محو می شود. این انحلال معمولاً در پایان یک صحنه و ابتدای صحنه بعدی، دو پلان را همپوشانی می‌کند، اما ممکن است در سکانس‌های مونتاژ نیز استفاده شود. به طور کلی، اما نه همیشه، استفاده از dissolve برای نشان دادن این است که زمانی بین دو صحنه گذشته است. همچنین، ممکن است نشان دهنده تغییر مکان یا شروع یک فلاش بک باشد.
- تایم لاین (Timeline) : یک خط فرضی از توالی رویدادها در یک ویدیو است که در قالب خطی از چپ به راست نمایش داده می شود. هر نقطه در این خط زمانی مربوط به یک لحظه خاص از مدت زمان ویدیو است و عناصر قرار داده شده در جدول زمانی در این لحظات خاص در ویدیوی نهایی ظاهر می شوند.
انواع تدوین فیلم
تدوین تداومی
در این حالت از تدوین، تدوینگر صحنه ای از فیلم رو به چند نمای نزدیک تر تقسیم میکنه که با این کار تماشاچی به حساس ترین قسمت فیلم توجه بیشتری بکنه، هنر تدوینگر در اینجا خودش رو نشون میده که تماشاچی متوجه تغییر نما نشه، بدین صورت که نمایی که قرار هست در کنار هم قرار بگیرن باید از نظر گرافیکی، ریتم و پیوستگی زمانی با هم تداوم داشته باشن، برای همینه که به این نوع تدوین، تدوین نامرئی هم میگن.
تدوین غیرتداومی
این شیوه تدوین براساس مجاورت نماها و روابط فضایی و ریتمیک شکل میگیره، در این نوع از تدوین از تشبیه، استعاره و نماد استفاده میشه. در این نوع، حس واقع گرایی نسبت به تدوین تداومی کمتر به چشم میخوره.
تدوین غیر تداومی مناسب وصف و تفسیر است، به خاطر همین موضوع هست که به آن تدوین توصیفی یا تدوین بیاندار هم میگن؛ در فیلم های داستانی و در سکانس های نمادین بطور معمول از تدوین غیر تداومی یا توصیفی استفاده میشه، ما در این نوع از تدوین نمایش پیچیدگی و تشدید رویداد رو در تدوین فیلم میبینیم که تدوینگر با این کار ذهن تماشاگر رو برای درگیری و حضور در رویدادهای فیلم فعال میکنه. در این شیوه قوانین ۱۸۰ درجه نقض میشن.
معرفی کوتاه نرم افزارهای تدوین و ادیت ویدیو
در حال حاضر نرم افزار های زیادی در دسترس افراد نسبت به زمان های دیگه قرار دارن اما این که کار با کدومشون میتونه حرفه ای باشه قابل بررسیه، انتخاب نرم افزار مناسب ممکنه چالشی دشوار برای تعداد زیادی از افراد باشه.
نرم افزارهای تدوین ویدیو بسته به تجربه شما میتونه در سطح های مبتدی تا پیشرفته قرار بگیرن، و با افزایش تجربه و حرفه ای بودنتون میتونه تأثیر بیشتری بر روی مخاطب بزاره.
نرم افزارهای تدوین ویدیو و ادیت فیلم، بخش اصلی تهیه فیلم های موفق در حوزه تبلیغات و بازاریابی الکترونیک هستن که ما اینجا براتون معرفی کوتاهی از نرم افزار های تدوین فیلم رو بیان میکنیم:
نرم افزار پریمیر Adobe Premiere
بیشتر متخصصان حوزه فیلم و سینما، نرم افزار پریمیر رو به عنوان بهترین و قوی ترین نرم افزار تدوین در حوزه سینما معرفی میکنن. این نرم افزار توسط شرکت ادوبی تولید شده که میان فیلم سازان و تدوینگران جهان جایگاه بالایی دارد.
عملکرد این نرم افزار شبیه یک استودیو فیلم سازی هست و از ابزار های متنوع و کاربردی در این نرم افزار در راستای تدوین فیلم استفاده شده.
نرم افزار داوینچی ریزالو DaVinci Resolve
این نرم افزار بهترین برنامه برای تدوین فیلم در زمینه اصلاح رنگ و نور هست این نرم افزار توسط شرکت Blackmagic (که در حوزه تولید تجهیزات سینمایی مثل دوربین و تجهیزات استودیویی هم حرفه ای است) ساخته شده است.
نرم افزار افترافکت After Effect
نرم افزار افترافکت بهترین نرم افزار تدوین فیلم در زمینه پویانمایی دو بعدی و جلوه های ویژه در دنیای سینما محسوب میشه. از این نرم افزار برای تولید جلوه های بصری بسیار زیبا و تصاویر متحرک دوبعدی و نیز ترکیب بندی در راستای تولید فیلم و تیزر های تبلیغاتی استفاده میشه.
نرم افزار فاینال کات Final Cut
این نرم افزار یکی از بهترین برنامه های تدوین فیلم هست که محصول شرکت اپل می باشد. این نرم افزار با داشتن کیفیت بالا و ابزار های برتر، به عنوان یکی از بهترین ابزارهای تدوین فیلم شناخته میشه. امکانات ویرایش صوت و تصویر در این نرم افزار وجود داره و با توجه به پردازشگرهای گرافیکی و سیستم عامل پیشرفته مک بوک، عملکرد قدرتمندی داره.
نرم افزار ادیوس Edius
نرم افزار ادیوس یکی از نرم افزار های حرفه ای محبوب در زمینه تدوین فیلم هست که کاربرای زیادی رو در سراسر دنیا به خودش اختصاص داده، این ابزار جهت تدوین در صدا و سیما استفاده میشه. و همچنین برای تدوین فیلم های عروسی و… نیز بکار میره.
نرم افزار کورل استدیو Corel Video Studio
نرم افزار کورل استدیو یکی از قدیمی ترین نرم افزارهای تدوین فیلم در ویندوز محسوب میشه که باید از آن بعنوان یه پیشکسوت یاد کرد. اگه خاطرتون باشه در فیلم های عروسی و خانوادگی از یه سری افکتهای متنی و تصویری استفاده میشد که در حال حاضر بعنوان خاطره از آن ها یاد میشه.
کلام آخر
در دنیای فیلم، «تدوین» همان نقش ذهن رو در واقعیت بازی میکنه، آنچه آشکار است و نیازی به دیده شدن نداره رو مخفی میکنه، یعنی انتخاب بهترین تصویر برای دیدن. این مرحله از ساخت فیلم، گزینش صحنه های لازم و تصاویر مناسب، تنظیم اندازه و جایگاه آنها، ردیف کردن تصاویر، صحنه ها و سکانس ها پشت سرهم و تعیین میزان صدا بر روی تصاویر است.
این کارها بوسیله فیلمنامه دکوپاژ شده (بخش بندی نماهای یک فیلمنامه و ذکر جزییات فنی فیلم) و براساس قوانین و اصول فیلم سازی و ذوق هنری و خلاقیت تدوینگر انجام میشود، هرچند این مرحله مونتاژ و ادیت بیشتر به معنی استفاده از ابزار است، تدوین در سینما اصولا برعهده فردی که فیلمساز نیست میباشد اما گاهی فیلمساز بجای تدوینگر این کار را انجام میدهد.
با این وصف امروزه روند استخدام تدوینگر ویدیو هم ساده شده. با همراه بودن با ما میتونید بصورت رایگان به یک تدوینگر حرفه ای تبدیل بشید.
3 پاسخ
بسیار مفید .بسیار جامع و کامل .بسیاری از سوالات من پاسخ داده شد و با فرایند فیلمسازی آشنا شدم
سلام ممنون از مطلب آموزندتون خیلی جامع وکاربردی بود.
با سلام و خسته نباشيد
بسيار مطالب عالي و مفيدي بود. استفاده كرديم.. انشالله تداوم داشته باشد…